Drodzy Rodzice
W związku z zaistniałą sytuacją, nie mogą odbywać się zajęcia terapii logopedycznej w Przedszkolu. Zachęcam zatem Rodziców dzieci, które w tym roku szkolnym rozpoczęły terapię grupową, aby korzystali z ćwiczeń zamieszczonych w poniższych artykułach. Dotyczą one nabywania ogólnych umiejętności niezbędnych o poprawnej artykulacji, a mianowicie:
- ćwiczenia sprawności motorycznej narządów mowy (wszystkich),
- ćwiczenia percepcji słuchowej, różnicowanie dźwięków z otoczenia,
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia fonacyjne i dykcyjne.
Tyle wystarczy dzieciom młodszym. Natomiast starsze dzieci, które pracują nad utrwalaniem poprawnej artykulacji poszczególnych głosek, dostały ćwiczenia na karteczkach z ćw. dostosowanymi indywidualnie do dziecka.
Na koniec chciałam podziękować tym Rodzicom, którzy już skontaktowali się ze mną telefonicznie, tak jak podczas poprzedniego nauczania zdalnego.
Pozdrawiam wszystkich, uściski dla dzieciaczków.
Z poważaniem mgr Jolanta Masiuda
LOGOPEDA
Dobre nawyki od najmłodszych lat pozwolą na prawidłowy rozwój mowy i zgryzu.
Chociaż z wadą zgryzu można się urodzić, to jednak w
większości przypadków fundujemy ją dzieciom sami.
Jak zapobiegać złym nawykom?
-
Pilnować, aby dziecko nie ssało kciuka, jeśli ssie smoczek i pije z butelki ze smoczkiem, próbować wcześnie go od tego odzwyczaić.
-
Jak najwcześniej uczyć malucha gryźć i żuć pokarmy.
-
Niemowlaka układać do snu z główką uniesioną nieco wyżej
-
( ok.7cm), a nie całkiem płasko.
-
Do karmienia układać niemowlę w pozycji ortostatycznej tj. półsiedzącej.
-
Uczyć dzieci zasad higieny jamy ustnej.
-
Dbać o zęby mleczne, wczesna ich utrata( np.: na skutek próchnicy) sprzyja wadom zgryzu.
-
Strzec starsze dzieci przed obgryzaniem paznokci, ołówków.
-
Zasięgnąć konsultacji laryngologa, jeżeli dziecko oddycha ustami
-
( nie mając kataru), a nie nosem.
Pamiętajmy, jeżeli dziecko nie potrafi gryźć, żuć, prawidłowo połykać( niemowlęce połykanie powinno zaniknąć ok. 3-4 roku życia) i oddycha ustami,jego rozwój mowy nie będzie przebiegał właściwie.
Podstawowym środowiskiem rozwoju i kształtowania się mowy, w pierwszych latach życia dziecka, jest rodzina. To tutaj rozwój tych funkcji przebiega samorzutnie w związku z różnymi sytuacjami dnia powszedniego:
ubieraniem, myciem, jedzeniem, zabawą itd. Dziecko ma okazję o wszystko pytać na bieżąco i zwykle otrzymuje cierpliwą odpowiedź. Ma to szczególne znaczenie w tzw. wieku pytań i przekory, gdy dziecko zasypuje domowników lawiną pytań i to pytań łańcuchowych. Czynniki uczuciowe oraz atrakcyjne zdarzenia i sytuacje typu: uroczystości domowe, nowe meble, przeprowadzka czy większe porządki, wzbogacają i dynamizują mowę
dziecka. Ale rolę tę nie każda rodzina pełni dobrze. Zdarza się, że rodzice czy dziadkowie sami przyczyniają się do powstawania zaburzeń mowy przez zbytni liberalizm, a nawet naśladowanie dziecięcej wymowy i spieszczanie lub odwrotnie – przez nadmierny rygoryzm, przecenianie możliwości dziecka, popisywanie się nim czy
poprawianie i wytykanie błędów, które w tym czasie mieszczą się w granicach normy rozwojowej. Przykładem jest tutaj „ nieszczęsna” głoska r. Zachęcanie dziecka do tego, aby powiedziało np.: ryba czy rak, w sytuacji kiedy jego narządy artykulacyjne nie są jeszcze gotowe, powoduje reranie.
Przedszkole , co prawda nie stwarza może aż tak dogodnych warunków indywidualnej opieki nad mową dla
każdego dziecka jak rodzina, jednak gwarantuje świadomy program rozwoju nadawania i odbioru mowy, korygowania błędów i wad wymowy. Zajęcia te, zgodnie z charakterem logopedii, dotyczą technicznej strony mowy i obejmują cztery rodzaje działań:
Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest m.in. sprawne działanie narządów mowy.Realizacja każdej głoski wymaga innego układu artykulacyjnego i innej pracy mięśni. Toteż narządy mowy trzeba tak ćwiczyć, jak pianiści ćwiczą sprawność palców. Ćwiczenia te mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów języka, warg i podniebienia. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy ( kinestezja). Jeżeli prosimy je o uniesienie języka za górne zęby, często pomaga sobie palcami.
Przykładowe ćwiczenia języka ( buzia szeroko otwarta, gdyż wtedy zasięg ruchów języka jest większy):
- · wysuwanie i chowanie języka,
- · kierowanie języka w kąciki ust, naprzemiennie w lewo o prawo, bez dotykania dolnej wargi,
- · unoszenie języka na górną wargę, bez pomocy dolnej,
- · unoszenia języka za górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego,
- · dotykanie językiem poszczególnych zębów trzonowych górnych i dolnych,
- · oblizywanie warg ( górnej i dolnej) ruchem okrężnym,
- · kląskanie językiem, mlaskanie czubkiem i środkiem języka.
Ćwiczenia warg:
- · szerokie ruchy warg jak przy samogłoskach: a o e u y i y
- · układanie wargi dolnej na górną i odwrotnie,
- · zaciskanie warg i rozciąganie,
- · przesuwanie na boki zamkniętych warg,
- · gwizdanie ( próby),
- · nadymanie policzków,
- · wibrowanie warg,
- · przeciskanie powietrza wewnątrz jamy ustnej,
- · cmokanie,
- · parskanie.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
- · ziewanie,
- · kaszlanie z wysuniętym językiem,
- · chrapanie na wdechu i wydechu
- · wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami np.:ga go gu ge gi gą gę ( tak samo z głoską k )
- · nabranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej- policzki nadęte.
Polecone ćwiczenia należałoby ubrać w słowa tj. tworzyć opowiadania, o „języczku wędrowniczku” albo o misiu, który jadł miód.
Czynność mowy jest nierozłącznie związana z oddychaniem. Inny jest sposób oddychania wtedy, gdy milczymy, a inny , gdy mówimy. Podczas spoczynku oddychamy nosem: wdech i wydech są niemal zrównoważone co do długości
trwania. Natomiast w czasie mówienia oddychamy przede wszystkim ustami, wdech jest szybki i krótki, wydech długi i powolny. Mówiąc nabieramy tyle powietrza, ile potrzeba do wypowiedzenia wyrazu czy zdania. Staramy się nie mówić na resztkach powietrza, czyli na powietrzu zapasowym, gdyż końcowa część wypowiedzi będzie cicha i mało zrozumiała.
Ćwiczenia oddechowe mają na celu pogłębienie oddechu, rozruszanie przepony,
wydłużenie fazy wydechowej, a także zapobieganie takim niepożądanym zjawiskom ,
jak arytmia oddechowa, mówienie na wdechu, brak koordynacji między rytmem oddychania, a strukturą wypowiedzi. Ćwiczenia oddechowe zapobiegają jąkaniu.
Przykłady ćwiczeń w domu:
-
wprawianie w ruch lekkich przedmiotów( piórek, papierków, bibułek itd.)
-
puszczanie baniek mydlanych,
-
zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej i chropowatej powierzchni,
-
dmuchanie na zawieszone na nitce kulki waty, krążki,
-
chłodzenie zupy na talerzu – strumieniem ciągłym i przerywanym,
-
zdmuchiwanie mlecza latem,
-
chuchanie na zmarznięte ręce
-
gwizdanie,
-
długie wymawianie samogłosek ( na czas,
-
liczenie na jednym wydechu,
-
powtarzanie zdań szeptem.
Do rozruszania przepony można bawić się naśladując i odgadując śmiech, np.:
- mężczyzny- tubalny i niski – ho-ho-ho.
- dziewczynki- cienki, wysoki, piskliwy – hi-hi-hi,
- staruszki – chrapliwy – he-he-he.
LUTY
Na prośbę Rodzica przedstawię normy rozwojowe w artykulacji głosek na poszczególnych poziomach wiekowych.
Dziecko 3-letnie powinno wymawiać:
p pi b bi m mi ł f fi w wi t d n ni l li j si zi ci dzi k ki g gi ch chi
Dziecko 4-letnie powinno wymawiać także:
s z c dz
Dziecko 5-letnie powinno wymawiać także:
sz ż cz dż
Dziecko 6-letnie powinno wymawiać także:
r ( norma to 6 -7 rok życia)
Zdarza się dość często, że poszczególne głoski pojawiają się szybciej niż wskazuje norma wiekowa i należy się z tego cieszyć, jeżeli tylko artykulacja jest poprawna.
MARZEC
Ćwiczenia rytmizujące.
Są to ćwiczenia bardzo pomocne w pracy nad doskonaleniem i korekcją mowy, szczególnie dla tych dzieci, u których rozwój
psychoruchowy nie przebiega prawidłowo. Dzieci te cechuje słabe poczucie rytmu i niezborność ruchowa.
Znajduje to swoje odbicie w mowie dziecka, gdyż mowa oddychanie – fonacja – artykulacja) jest przecież aktem ruchowym. Należy więc,
pracując nad mową dziecka, stosować nie tylko ćwiczenia oddechowe czy artykulacyjne, ale także
ćwiczenia ogólne doskonalące funkcje ruchowe.
Przykładowe ćwiczenia:
Dzieci maszerują w kole
przy akompaniamencie muzyki ( bębenek), na sygnał zatrzymują się i klaszczą w rytm lub kląskają językiem, wymawiają sylaby czy też imiona
każdego dziecka: O-la, Zo –sia itd. Mogą także wytupywać bądź klaskać poszczególne rytmy
.
Bardzo wskazane są tu także ćwiczenia ortofoniczne wykorzystujące onomatopeje , jak na przykład zabawa w pociąg: fu-fu-fu, cz-cz-cz, sz-sz-
sz, pach-pach-pach.
Wszystkie zalecane i opisane wcześniej ćwiczenia( jak i te następne) jeżeli wykonywane są systematycznie w dłuższym okresie czasu ( wiek
przedszkolny) znacząco poprawiają rozwój mowy dziecka.
- mgr Jolanta Masiuda